Αράχωβα

Η Αράχοβα ή Ράχωβα (1), όπως ήταν γνωστή ως τα χρόνια της Επανάστασης, είναι χτισμένη στις νότιες ράχες του Παρνασσού, όπως μαρτυρεί και το όνομά της, σε υψόμετρο 900-1000 μέτρα, αριθμεί 4158 κατοίκους (απογραφή 2001). Απέχει από την Αθήνα 160 χλμ. και μόλις 25χλμ από τη Λιβαδειά. Κυριότερες γνωστές κοντινές πόλεις της περιοχής είναι η Άμφισσα 19χλμ, οι Δελφοί 8 χλμ και το Γαλαξίδι 30 χλμ. Η περιοχή της Αράχωβας έχει πανάρχαιη ιστορία. Είναι γεμάτη από αρχαίες οικίσεις, που ανάγονται ως το 1200 π.χ., και διάσπαρτα ίχνη της αρχαιότητας από τον Παρνασσό ως το Ζεμενό κι ως κάτω στην κοιλάδα του Πλειστού. Στο Κωρύκειο Αντρο τα αρχαιότερα ίχνη ανάγονται στα νεολιθικά χρόνια (3000 π. χ. περίπου). Στη δυτική πλευρά της Αράχωβας υπήρχε η Ανεμώρεια ή Ανεμώλεια (2), πόλη ομηρική, αναφερόμενη απ’ τον Όμηρο μαζί με την Κυπάρισσο (3), που τοποθετείται στα ανατολικά της Αράχωβας. Αρχαιότατη πόλη η Λυκώρεια, ψηλά στον Παρνασσό μας οδηγεί στον καιρό του Κατακλυσμού. Τότε στη Λιάκουρα, την πιο ψηλή κορυφή του βουνού (2457 μ.) στάθηκε η κιβωτός του Δευκαλίωνα και της Πύρρας, που γέννησαν τον Έλληνα, γενάρχη των Ελλήνων. Αλλά και το ίδιο όνομα Παρνασσός, λέξη προελληνική, μας φέρνει στα βάθη του χρόνου, πριν από το 2000 π. χ. Με διαρκή ιστορική ζωή η περιοχή εμφανίζει οικισμούς και στα βυζαντινά χρόνια (παλαιοχριστιανικοί οικισμοί Πάνιας). Σύμφωνα με μαρτυρίες, στα 1435 μχ. “η Αράχωβα είναι πόλη πολυάνθρωπη”. Στο 16 αιώνα εμφανίζει άνθηση και το 1728 αναφέρεται ως “η διασημότερη κώμη στον Παρνασσό”. Στα 1826 η μάχη της Αράχωβας έσωσε την επανάσταση των Ελλήνων. Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης αντιμετώπισε νικηφόρα 2000 Τουρκαλβανούς, απέναντι από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου. Προχωρώντας μέσα στο χρόνο συναντάμε πάντα παρόντες τους Αραχωβίτες να πολεμούν για τα ιδανικά της Ελλάδος λαμβάνοντας μέρος σε όλους τους Εθνικούς αγώνες.